Triển lãm tranh đông dương và đô cổ tại Hà Nội

Tranh của các họa sĩ trường đông dương

Tranh của nhà sưu tập Nguyễn Minh

Tranh của nhà sưu tập nguyễn trường

Tranh của các họa sĩ trường đông dương

Sau cuộc thám hiểm danh tiếng ngược dòng Cửu Long đến tận Trung Hoa vào năm 1866 của đại tá hải quân Doudard de Lagrée, (cùng đi với ông là Francis Garnier, Louis Delaporte…), thì các vùng đất của khu vực Đông Nam Á trở thành miền đất hứa cho những con tim Tây phương khát khao chân trời mới.

Tranh của các họa sĩ trường đông dương khác trong triển lãm

Liên bang Đông Dương (Union Indochinoise) thành lập vào ngày 17/10/1887. Rất nhiều họa sĩ vốn có giòng máu phiêu lưu lãng tử, đã theo trào lưu thuộc địa tìm đến Viễn Đông khám phá thế giới đầy bí hiểm và quyến rũ. Họ có cơ hội diễn tả những suy nghĩ và cảm hứng của mình qua các tác phẩm với nhiều đề tài khác lạ và màu sắc tân kỳ rực rỡ. Trong số này phải kể đến họa sĩ Gaston Roullet, thông tín viên của báo Le Monde Illustré.

Năm 1893, Hội họa sĩ xu hướng Đông phương (Société Des Peintres Orientalistes) chào đời với mục đích tìm hiểu và trình bày nền văn hóa và nghệ thuật Đông phương. Năm 1908 thành lập Hội Thuộc địa nghệ sĩ Pháp (Société Coloniale Des Artistes Français), dưới sự bảo trợ của Nha Học chánh Ðông Pháp và Bộ Nghệ thuật, Bộ Thuộc địa và Bộ Nội vụ. Điểm chính yếu của Hội thuộc địa nghệ sĩ Pháp là số học bổng du lịch rất quan trọng đã trao tặng cho người đoạt giải để tham quan tìm hiểu văn hóa tại các nước thuộc địa. Ngoài ra, hội còn thành lập nhiều giải thưởng khác nhau, trong đó có giải thưởng Đông Dương (prix de l’Indochine).

Giải thưởng Đông Dương do Toàn quyền Klobukowski ban nghị định năm 1910, theo đề xướng của Hội Thuộc địa nghệ sĩ Pháp, với ý định tuyên truyền và phát khởi nghệ thuật phương Tây nói chung và nước Pháp nói riêng tại Đông Dương, khuyến khích các nghệ sĩ đến các nước thuộc địa, canh tân niềm cảm hứng trong việc sáng tác, sau đó mang về Pháp những tìm hiểu và học hỏi mới để thắt chặt mối quan hệ giữa các nước thuộc địa với chính quốc. Giải thưởng này đã ban cho 21 họa sĩ, đầu tiên là Ferdinand Olivier và cuối cùng là Louis Bâte.

Tranh của các họa sĩ trường đông dương như của HS bùi xuân phái, tô ngọc vân,

ại Đông Dương, các trường mỹ nghệ thực hành đã được thành lập, như trường Mỹ thuật đồ mộc Thủ Dầu Một vào năm 1901, trường Nghệ thuật và Kỹ nghệ Biên Hòa năm 1903 và “trường vẽ Gia Định” (École de Dessin) năm 1913, nhưng chưa có trường chuyên về mỹ thuật.

Theo khởi xướng và đề nghị của họa sĩ Nam Sơn, mà Victor Tardieu, giải thưởng Đông Dương năm 1920, trong một bản phúc trình dưới cái tên “Nghệ thuật An Nam trong quá khứ, hiện tại và tương lai” đã đề cập với chính quyền thuộc địa vấn đề mở ra một trường mỹ thuật tại Đông Dương.

Bản phúc trình này được chuẩn y bởi Toàn quyền Merlin. Ngày 27/10/1924, xuất hiện trên Công báo nghị định thành lập trường Mỹ thuật Đông Dương (École Des Beaux-Arts De l’Indochine). Trường này trực hệ Giáo đoàn Pháp (l’Université De France) tại Hà Nội, dưới sự hướng dẫn và kiểm soát của Nha Học chánh, với Victor Tardieu là hiệu trưởng.

Sự ra đời của trường Mỹ thuật Đông Dương là một bước ngoặt định mệnh cho nền hội họa nói riêng và đời sống văn hóa Việt Nam nói chung. Trường mang lại một phong cách diễn đạt mới trong mỹ thuật, nhất là ở một quốc gia mà hội họa trước đó không phải là một ngành nghệ thuật phát triển. Cùng với chữ quốc ngữ tưng bừng khai hoa, trường Mỹ thuật Đông Dương đã đáp ứng nhu cầu canh tân đất nước, vì các sĩ phu hiểu rằng muốn xóa bỏ sự đô hộ của người Pháp, người Việt Nam phải thấu hiểu văn minh Tây phương.

Điều chắc chắn là sự hợp tác chặt chẽ giữa người Pháp Victor Tardieu và người bản xứ Nam Sơn, dựa trên tinh thần yêu chuộng nghệ thuật, là điều cần thiết và lợi ích trong việc hình thành nền mỹ thuật riêng biệt tại Việt Nam.

triển lãm bao gồm cả đồ cổ của các nhà sưu tầm Hà nội: Nguyễn Trường, Đạt, Nguyễn bằng, Ngọc dân, Nguyễn Hùng..

đồ cổ của nhà sưu tập Hiếu -Hiên, chiếc ấm có 1 không 2

Tủ đồ cổ của nhà sưu tập Hiếu -Hiên tại triển lãm

đồ cổ của nhà sưu tập Hiếu -Hiên

đồ cổ của nhà sưu tập Hiếu -Hiên

đồ cổ của nhà sưu tập khác

đồ cổ của nhà sưu tập nguyễn bằng

đồ cổ của nhà sưu tập của ông bà chi lan, với chiêc chân đèn thời lê mạc đặc sắc

đồ cổ bình vôi của nhà sưu tập của NST nguyễn Ngọc dân

còn tiếp những hình ảnh tại cuộc triển nãm ngày 12/10/2014 tại hội quán cổ vật việt phương

++

Thêm các thông tin giúp bạn hiểu hơn về trường Mỹ Thuật Đông Dương

Chính câu chuyện dài dòng như vừa đề cập, triển lãm Từ Hồng Hà đến Cửu Long, tầm nhìn Việt Nam là dịp hiếm hoi để giới nghiên cứu nhìn lại nhiều gương mặt làm nên nền mỹ thuật hiện đại Việt Nam. Ngoài những tác phẩm của Victor Tardieu và Nam Sơn, có mặt trong triển lãm tại Bảo tàng Cernuschi là các họa sĩ Pháp phiêu lưu đến Việt Nam: Gaston Roullet, Louis Rollet, Jules Galand, André Delacroix, Joseph Inguimberty, Alix Aymé, André Maire…; các họa sĩ đoạt giải thưởng Đông Dương: Henri Dabadie, Charles Fouqueray, Jonchère Evariste, Louis Bâte…; cũng như các danh họa và họa sĩ Việt Nam xuất thân từ trường Mỹ thuật Đông Dương: Nguyễn Phan Chánh (1892-1984), Nguyễn Gia Trí (1909-1993), Lê Phổ (1907-2001), Mai Trung Thứ (1906-1980), Nguyễn Tiến Chung (1914-1976), Tô Ngọc Vân (1906-1954), Tôn Thất Ðào (1910-1979), Vũ Cao Đàm (1908-2000), Lê Văn Ðệ (1906-1966), Lương Xuân Nhị (1914-2006), Lưu Văn Sìn (1905-1983), Phạm Quang Hậu (1905-1994), Diệp Minh Châu (1912-2002), Lê Thy (1919-?), Nguyễn Quang Bảo (1929-?), Nguyễn Thành Lễ (1919-?), Nguyễn Văn Thịnh (1912-?), Vũ Tiến Chức (1907-?)…

tác phẩm thiếu nữ uống trà của Vũ Cao Dàm (trên lụa)